NAJSTARSZE OSADNICTWO W OKOLICACH MIKSTATU


Jak długo istniał w tych okolicach lodowiec nie było oczywiście tu warunków dla życia ludzkiego ze względu na bardzo surowy klimat. Najstarsze ślady człowieka w dalszych okolicach Mikstatu spotyka się około 10.000 – 5.000 lat temu. Stanowią je wyroby krzemienne w postaci niewielkich narzędzi. Wytworzyła je ludność nie znająca jeszcze uprawy roli, ani wypalania gliny na garnki. Ludność tutejsza przy pomocy bardzo prymitywnych narzędzi polowała na drobną zwierzynę i zbierała dziko rosnące owoce. Zamieszkiwała przede wszystkim doliny rzek Warty i Prosny, a więc między innymi także okolice Kalisza, Grabowa i Wielunia.

Słowianie

Około 3.000 lat temu zjawili się na naszym terenie przodkowie Słowian. Znali oni już obróbkę metali, uprawę roli i wypalanie z gliny garnków. Zmarłych palono, a prochy ich wkładano do urn umieszczanych w ziemi. Ludność ta budowała ochronne gródki, po których pozostały do dziś pierścieniowate wały, będące nazywane dość często „okopami szwedzkimi”. Takie grodziska występują m.in. w Bukownicy, Chlewie, Grabowie i Wandzie, a więc blisko Mikstatu.

Epoka żelaza

Około 2.500 lat temu znano już na naszym terenie obróbkę żelaza, gdyż do tej pory narzędzia wyrabiano z droższego metalu – brązu, czyli stopu miedzi i cyny. Wprowadzenie obróbki żelaza ożywiło znacznie życie gospodarcze okolic Mikstatu i przyczyniło się do zwiększenia wyrobu różnych narzędzi z żelaza.

Huty i zakłady kowalskie mogły w tym okresie istnieć już na naszym terenie, czego dowodem mogą być pozostałości po piecu hutniczym w Kotłowie, pochodzącym z XII lub XIII wieku (takie piece odkryto również w okolicach Antonina, w Mikstacie i Siedlikowie). Hutnictwo żelaza było w tym okresie rozwinięte także w dalszych okolicach Mikstatu, jak np. w Grabowie i Ostrzeszowie.

Kupcy

W wiekach późniejszych przez okolice Mikstatu wędrowali prawdopodobnie kupcy rzymscy, którzy podążali przez Kalisz i Kruszwicę po bursztyn nad Bałtyk. W tym okresie nasze tereny wchodziły stopniowo w kontakt ze Śląskiem, a później również z Wielkopolską za pośrednictwem Kalisza oraz Małopolską przez obszar Wieluński.

W okolicach Mikstatu osadnictwo rozwijało się już bardzo wcześnie. Jedną z najstarszych osad jest bezsprzecznie Kotłów. Kotłów – według historyka i kronikarza Jana Długosza – posiada kościół wystawiony przez Piotra Włostowica, a więc na początku XII wieku. Wizytacja dekanatu ostrzeszowskiego z 1670r. podaje nawet dokładną datę fundacji kościoła w 1108r.

Kotłow

Pierwszą pewną datę dotyczącą Kotłowa mamy dopiero w 1205r., kiedy to Mikołaj „de Cotlow” uczestniczył jako świadek w fundacji kościoła w Trzcinicy koło Kępna. Mimo to można przyjąć, że Kotłów istniał już w pierwszej połowie XII wieku i to nie tylko na podstawie istniejącego tam wtedy kościoła romańskiego, ale także jego znaczenia, jako ośrodka administracji państwowej, kościelnej i gospodarczej. O znaczeniu i bardzo dawnej metryce Kotłowa świadczy także fakt, że był on siedzibą jednej z najstarszych i największych parafii na tym terenie. Dopiero w późniejszych wiekach po wydzieleniu z terenu parafii Kotłowskiej kilku nowych parafii (Chynowa, Kaliszkowice, Mikstat, Przedborów) zmniejszył się znacznie obszar parafii Kotłowskiej. O znaczeniu gospodarczym Kotłowa we wczesnym średniowieczu mówią też wspomniane pozostałości po piecu hutniczym z XII lub XIII wieku. Dopiero od połowy XIV wieku, a może nawet później, dotychczasową rolę Kotłowa na naszym terenie przejął Mikstat, który w tym czasie uzyskuje prawa miejskie , co przyczyniło się bez wątpienia do wzrostu jego znaczenia w tych okolicach.

Komorów

Komorów był zaś silnie związany z początkami Mikstatu. Janko, syn Mikołaja Zaremby, sprzedał w 1366r. wójtostwo w Komorowie Piotrowi Knotowi (lub Knothowi) za 12 grzywien. Z późniejszych źródeł dowiadujemy się, że obok miasta występującego już stale pod nazwą Mikstat, istniała także wieś Komorów. Mamy tu więc dość często spotykane w średniowieczu przypadki, że nowo powstałe miasto nie wchłaniało wsi swej macierzy, z której w zasadzie powstało, lecz wieś istniała i rozwijała się nadal obok nowo powstałego miasta. Mimo, że pierwsza bezpośrednia wzmianka źródłowa o wsi Komorowie pochodzi dopiero z 1464r., kiedy to występuje w ostrzeszowskich księgach grodzkich „Nicolaus Slywa olim scoltetus de Comorow”, można śmiało przyjąć , że wieś Komorów jest starsza od miasta Mikstat i pochodzi na pewno sprzed 1366r..